Нявеста вужа

Аднойчы ў сьпякотны летні поўдзень тры паненкі купаліся ў моры. Адна пытаецца:
– Цікава, хто з нас першай замуж выйдзе?
Другая ёй адказвае:
– Першай выйдзе замуж самая прыгожая!
А трэцяя паненка прамаўчала. Неўзабаве выйшла яна з вады і хацела апрануцца. Зірнула на сукенку – а там вуж ляжыць.
– Вуж, даражэнькі, – просіць паненка, – спаўзі, калі ласка, з сукенкі.
– Заручыся са мною, – адказвае вуж, – тады спаўзу!
– Чаму ж не заручыцца? – сьмяецца дзяўчына. – Толькі аддай мне сукенку!
– Ну, не..., – не пагаджаецца вуж, – спачатку падары мне свой пярсьцёнак.
Зьняла дзяўчына пярсьцёнак і аддала яго вужу. У той жа момант зьнік вуж зь пярсьцёнкам у марскім бяздоньні. Заплакала паненка, а сяброўкі пачалі яе суцяшаць:
– Не маркоцься, дарагая. Можна падумаць, вужы ў нявестах разьбіраюцца!

Але праз тры тыдні вуж прыехаў за сваёй нявестаю. Зь вялікай пашанаю выйшаў ён з мора: сам сядзеў у залатой карэце, на галаве – залатая карона. На вупражы дыяманты зіхацяць. За карэтаю ідуць музыкі ды на розных інструмэнтах граюць. Убачыла ўсё гэта дзяўчына і пабегла да бацькоў:
– Мама, тата, што ж мне рабіць? Вуж за мной прыехаў!
Спалохаліся бацькі, ня ведаюць, што рабіць, што вужу казаць. Але нейкая бабця іх навучыла:
– Можна падумаць, вужы ў нявестах разьбіраюцца, – сказала яна. – Аддайце яму гуску. Вуж абрадуецца і пойдзе.
Аддалі бацькі гуску замест дачкі. Абрадаваўся вуж, узяў гуску і паехаў. Едзе ён, а на дрэўцы сінічка сядзіць ды сьпявае:
– Пан вуж – добры муж, гуску вязе!
Зразумеў вуж, што яго падманулі.

Праз тры тыдні зноў едзе ён за нявестай. Вуж не ў гуморы, ён злуецца ды патрабуе, каб яму неадкладна аддалі нявесту. Але тая ж самая, што і ў мінулы раз, бабця, зноў ім параіла:
– Можна падумаць, вужы ў нявестах разьбіраюцца. Аддайце яму козачку. Вуж абрадуецца і пойдзе.
Аддалі бацькі козачку замест дачкі. Абрадаваўся вуж, забраў козачку і паехаў. Едзе ён, а на дрэўцы сінічка сядзіць ды сьпявае:
– Пан вуж – добры муж, козачку вязе!
Зразумеў вуж, што яго зноў падманулі.

Праз тры тыдні ўжо ў трэці раз едзе ён за нявестай. Вуж раз’юшаны, крычыць, каб ня ўздумалі больш над ім насьміхацца, бо дабром ім гэта ня скончыцца. Бацькі вымушаныя былі аддаць вужу сваю дачку. Абрадаваўся вуж, пасадзіў нявесту ў карэту і паехаў. Едзе ён, а на дрэўцы сінічка сядзіць ды сьпявае:
– Пан вуж – добры муж, прыгажуню-нявесту вязе!
Вуж узрадаваўся яшчэ больш і разам з карэтаю, нявестаю ды музыкамі зьнік у марскім бяздоньні.

Праз год маці нявесты прыйшла да мора і пытаецца:
– Дочачка, любая, распавядзі мне, як жывецца табе?
Выйшла з мора жабка і адказвае:

– Шчасьлівая твая дачка. Жыве яна ў багатым палацы і маленькага сыночка гадуе.
Усьцешылася маці, пачуўшы такія словы, і дадому пайшла.

На другі год маці нявесты зноў прыйшла да мора і пытаецца:
– Дочачка, любая, распавядзі мне, як жывецца табе?
Выйшаў з мора рак і адказвае:
– Шчасьлівая твая дачка. Жыве яна ў багатым палацы і маленькую дочачку гадуе.

На трэці год зноў прыйшла маці нявесты да мора і пытаецца:
– Дочачка, любая, распавядзі мне, як жывецца табе?
Пачуўшы гэта, нявеста вужа абняла свайго мужа і стала прасіць:
– Дазволь мне, калі ласка, у роднай матулі пагасьцяваць, бо сумуе яна безь мяне.
Вельмі не хацеў вуж адпускаць сваю жонку. Але, расчулены ейнымі просьбамі, дазволіў ёй паехаць да маці і пагасьцяваць там тры тыдні.

Узяла нявеста вужа сыночка і дочачку і паехала да роднай матулі ў госьці. Дзьве жабкі карэту цягнулі, а шчупак замест фурмана быў. Сустрэла маці дачку, абняла яе, пацалавала ўнукаў сваіх. Любуецца імі ды плача ад шчасьця. Пагасьцявала нявеста вужа тры тыдні ў матулі, а потым зноў да свайго любага мужа ў марское бяздоньне вярнулася.

Латышская народная казка. Пераклад з расейскай мовы.