Мышка палявая і мышка хатняя

Аднойчы сонечным летнім ранкам вылезла хатняя мышка з норкі і пабегла ў бліжэйшую вёску да сваёй радні – палявой мышкі. Прыбегла да яе і кажа:
– Добры дзень, сястрычка! Ці пазнала ты мяне?
– Прывітаньне, даражэнькая! Ці можа такое здарыцца, каб я сваю сястрычку не пазнала? – адказвае палявая мышка. – Вельмі я ўсьцешаная, што ты мяне наведала! Спадзяюся, ты адразу мяне знайшла? У лесе не заблудзілася?
– Ды не, не заблудзілася. Скажы ты мне лепей, сястрычка, што гэта за гара, пакрытая шчэцьцю, узвышаецца пасярод тваёй хаты?
– Дык гэта ж маё зерне прарасло, мая адзіная ежа, – адказвае, цяжка ўздыхаючы, палявая мышка.

Хатняя мышка ажно лапкамі за галаву схапілася:
– А Божа ж ты мой! Так жа можна і ад голаду памерці! У мяне ж, сястрычка, ежа зусім іншая: на сьняданак я звычайна ем вэнджаную кілбаску, на абед – салёнае сала, а на вячэру – тлустую сьмятану. І ўсё гэта я спакойна бяру на кухні. Не пасьпею з норкі высунуцца – а ежа ўжо ляжыць на маім стале! Ці можна тваё жыцьцё з маім параўнаць? Перабірайся лепей да мяне ў Рыгу. Будзем жыць разам.

Перабралася палявая мышка да сваёй сястрычкі ў гарадзкі дом. Вылезьлі яны ноччу з-пад падлогі і пытаюцца ў цвыркуна:
– Скажы нам, цвыркунок, кот у хаце, ці не?
– Няма яго. Ён яшчэ зранку паехаў на кірмаш мышыныя шкуркі прадаваць! – адказвае цвыркун.
– Тады можна ісьці, – узрадавалася хатняя мышка. – Ты, сястрычка, каля норкі пастой. Я сюды кілбаскі ды сала насіць буду, а ты ўсё гэта ў норку цягні.

Толькі хатняя мышка накіравалася ў бок кухні, як бачыць – кот з гораду вярнуўся. Заўважыў ён мышку і як скокне прама на яе... Пашанцавала яшчэ, што пасьпела яна ў норку ўцячы, іначай дабром бы ёй усё гэта ня скончылася.
– Не перажывай, – супакойвае хатняя мышка палявую, – не бяда, што ў нас тут нічога не атрымалася. Зараз пойдзем праз галоўную нару ў сьвіран па сала.

Пайшлі яны ў сьвіран, а там зноўку непрыемнасьць: гаспадар адчыніў дзьверы, а ягоны цюцік на сястрычак накінуўся. Небаракі тыя ледзьве з жыцьцём ні разьвіталіся. Паглядзела на ўсё гэта палявая мышка і вырашыла вярнуцца на поле ў сваю норку. А сваёй сястрычцы вось што сказала:
– Лепей прарослае зерне есьці ды страху ня ведаць, чым па-панску харчавацца ды за сваю шкурку ўвесь час трэсьціся. Я сваё зерне сама зьбіраю, а ты толькі і глядзіш, як бы гэта чужым дабром пажывіцца. Бывай!

Латышская народная казка. Пераклад з расейскай мовы.